Teoride ve Uygulamada Bütçe Politikası

Günümüzde gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ülkelerin ortak amacı, makro-ekonomik hedeflere ulaşmak yö-nünden çeşitli iktisadi ve mali politika araçlarını etkin bir şekil-de kullanmaktır. Buna göre bir iktisat ve maliye politikası aracı olan bütçenin pek çok ülkede aynı zamanda ekonomik istikrara ulaşmak açısından önemli bir politika aracı olarak kullanıldığı görülmektedir. Nitekim her ülke kendi sosyo-ekonomik yapısına göre bütçe politikalarını önceden belirlediği amaç ve hedefler doğrultusunda ele alıp uygulamaya çalışmaktadır. Ülkelerin bu yöndeki çabaları özellikle 1929 Büyük Buhranından sonra hız kazanmış ve Keynesyen düşüncelerin etkisiyle devlet anlayışı müdahaleci bir yapıya bürünmüştür. Müdahaleci devlet anlayışının ortaya çıkmasıyla bütçeler de kapsadığı değişkenler bakımından başlıca iktisat ve maliye politikası araçlarından biri haline gelmiştir. Bu durum bütçenin mali dengeyi sağlamanın yanı sıra ekonomik dengeyi de sağ-lamaya yönelik kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır. O halde bir ülkede ekonomik dengelerin korunabilmesi, bütçe politikalarının en iyi şekilde planlanıp uygulamaya geçirilmesiyle mümkündür. Öte yandan bütçe politikalarının hükümetler tarafından kalkınma plan hedefleri doğrultusunda kullanılabilmesi, bütçenin hacim ve miktar olarak çok iyi düzenlenmesini gerektirmektedir. Buna göre, toplumsal tercihlere paralel olarak gi-derlerin ve gelirlerin bileşimi iyi ayarlandığı takdirde bütçe politikasından beklenen amaçlara ulaşmak o nispette kolaylaşacaktır. Bütçe politikasına yönelik alınan önlemler özellikle iktisadi konjonktüre bağlı olarak pek çok ülkede değişik olabilmektedir. Bunda gerek ülke içinden gerekse ülke dışından kaynaklanan iktisadi krizlerin ekonomiyi etkileme derecesi önemli bir faktör durumundadır. Özellikle günümüzde küreselleşme sürecinde yaşanabilen iktisadi krizlerden çıkış yönünde alınması gerekli tedbirlerin başında bütçe politikası araçları dikkat çekmektedir. Nitekim pek çok ülke son global krizle birlikte mali disiplini sağlayabilmek açısından mali açıkları azaltıcı ve aynı zamanda iktisadi istikrarı sağlayıcı tedbirler almaktadırlar. Bu bağlamda ülkeler krizin ulusal ekonomiler üzerinde yarattığı olumsuz etkileri giderebilmek açısından bütçe araçlarından mali hedeflere ulaşmak yönünde yoğun olarak yararlanma çabası içindedirler. Öyle ki ülkeler yaşadıkları krizden çıkabilmek için bazen daraltıcı bazen de genişletici bütçe politikası tedbirlerine başvurabilmektedir. Böylece içsel ve dışsal faktörlere göre büyüklük ve bileşimi değişen bütçelerin ekonomik, mali ve sosyal hedefleri gerçekleştirmede aktif bir araç olduğu belirtilebilir. Kitabın basım aşamasına gelmesinde yaptıkları tashihlerle katkı sağlayan bölümümüz araştırma görevlilerine ve kitabın basımını titizlikle gerçekleştiren Altın Nokta Yayınevine en içten teşekkürlerimizi sunarız. Çalışmamızın öğrencilere ve bu konularda araştırma yapanlara yararlı olmasını temenni ederiz.