Naima

Zaptettigi tarihin agir ve karanlik günlerini, devlet islerinin liyakatsiz ellerde oyuncak olusunu, askerin ve vilâyetlerdeki pasalar ve mütegallibenin mütemadî isyanlari neticesinde kopan herc ü merci, huzursuzlugu, milletin çektigi bütün acilari Naimâ çok iyi hissedebilmisti; çünkü yasadigi devir, zaptettigi tarihin aci günlerinden de aci idi. Çiktigi ikbal ve parlayis devrinden yavas yavas izmihlâl ve inhitâta yüz tutan Osmanli Imparatorlugu'nun çöküntüsünü o, zamaninda daha büyük acilikla duyabiliyordu. Onun eserini tetkik etmeden evvel zamaninin idare adamlari arasinda geçen hayatinin hususiyetlerini tetkik edecek olursak üslûbundaki siddetin, tenkitlerindeki isabetin, açik ve dogru sözlü, sözünü sakinmaz olusunun saiklerini de anlamis oluruz. Onu bir müverrih sifatiyle digerlerinden daha mümtaz, daha meshur bir simâ hâline koyan da iste budur.