Karşılaştırmalı Faşizm Çalışmaları

“Fasist hareketler hemen hemen bütün Avrupa ülkelerinde ve
dünyanin diger bölgelerinde görülmüs olsalar da; bagimsiz, uzun
süren ve tamamiyla konsolide bir fasist rejim kurabilmis sadece iki
ülke vardir. Bunlar da, Mussolini Italya'si ve Hitler Almanya'sidir.”
Fasizm kavrami telaffuz edildiginde, akillarda ilk anda iki tarihsel
örnek canlanir; Fasist Italya ve Nazi Almanya'si. Fasizm üzerine
incelemelerin daha çok söz konusu bu rejimlere ilgi gösterdigi bilinir.
Ancak fasizmin, iktidara gelebilen iki tarihsel duruma odaklanarak
sabitlenmesi, onu istisnailestirmek anlamina geliyor olabilir mi?
Fasizmi, bir devlet ve iktidar biçiminin ötesinde incelemek olanakli
midir? Olanakli ise bu ne tür analitik araçlarla yapilabilir? Her seyden
öte fasizm, yalnizca “yukaridan” dayatilan bir baski ve zor aygitinin
ideolojisi midir, yoksa bunun çok daha ötesinde “asagidakiler”in
tepkilerini veya arzularini da harekete geçiren bir çokboyutluluk
silsilesi midir?
Constantin Iordachi'nin derledigi Karsilastirmali Fasizm Çalismalari,
farkli akademik disiplinlerden gelen ve fasizme dair ilgisini canli tutan
yetkin isimlerle birlikte bu sorulara çesitli analitik perspektiflerden
ve Vichy Fransa'si, Stalin Rusya'si, Avusturya, Ispanya, Portekiz,
Macaristan, Polonya, Yunanistan, Hirvatistan, Slovakya ve
Romanya'daki özgün tarihsel örneklerden cevaplar ariyor, yeni sorular soruyor. Fasizmi tek bir düzeye havale etmeden, “kitleler üzerindeki olaganüstü cazibesi, takipçilerine asiladigi fanatizm ve günümüz siyaseti üzerinde de yankilanan muazzam siyasal etkisi”ni göz ardi etmeden…