İslam Siyaset Düşüncesi ve Siyasetname Geleneği

Siyasetname kavrami, Arapça siyaset kavrami ile Farsça “mektup anlamina gelen name kelimelerinin bir araya gelmesiyle ortaya çikmis bir terkiptir. Dilde gerçeklesen bu terkip, kitap yazinlarindan da görülecegi gibi siyasetnamenin tarihsel ve kültürel kaynaklarina da açikça isaret etmektedir.Islam kültüründe yazilmis olan siyasetnamelerin en önemli kaynaklarindan biri Fars havzasidir. “Siayset-name”, kavram olarak siyasetle ve devlet yönetimiyle ilgili eser demektir. Ayrica siyasetnameler, esas konu olarak devlet yönetimini ele aldigina ve özellikle ilk ve Orta Çag'da iktidar ve siyasal otoriteyi elinde bulunduranlar hükümdar olduguna göre, daha ziyade hükümdarlar için kaleme alinmis eserlerdir.Hemen her siyasetnamede hükümdarlarda bulunmasi gereken nitelik ve özellikler; devlet yönetiminin ve saltanatin sartlari ve esaslar birbiri ardinca siralanir ve tartisilir. Devrin zihniyet, anlayis ve inancina göre en ideal yada uygun ahlaki, sosyal ve siyasal organizasyonun nasil olmasi gerektigi, bu amaçla hangi yollardan ulasilabilecegi gösterilmeye çalisilir. Halkin, toplumun ve devletin durumu tasvir edilerek hükümdarlara nasil bir tavir takinmak, hangis tedbirleri almak ve ne tür bir islahata gitmek gerektigi konusunda ögütler verilir. Bu arada kötü yönetimin, adaletsizligin ve zulmün zararli sonuçlari ortaya konulur.Siyasetnameler üzerine yapilan çalismalar Müslümanlarin, etraflarinda bulunan ya da kültürel birikimlerini devir aldiklari Fars Kültürü, Hind Kültürü, Yunan Kültürü, Arap Kültürü, Uzak Dogu Kültürü ve Türk Kültüründen etkilendiklerini ortaya koymaktadir. Tarih ve Siyasetname yazilari, basta Fars tarih ve siyaset gelenegi olmak üzere, Hind hikmetinden ve Yunan filozoflarinin Ideal Devlet düsüncesinden esinlendiler.Geçmis siyaset gelenegi anlasilmadan günümüz siyasetinin özelliklerini anlamak mümkün olmamaktadir. Kitap 17 ana referans siyasetname metni üzerinden Türk ve Islam dünyasindaki siyaset gelenegini ortaya koymakta ve günümüzdeki tartismalara isik tutmaktadir.