İnsan Kitabul Menhiyyat

Hakîm et-Tirmizî, ülkemizde yeni yeni bilimsel araştırmalara konu olan, önemli bir sûff. derin bir mütefekkir, çok yönlü bir âlimdir. Eserleriyle kendisinden sonra gelen âlimleri derinden etkilemiştir. Hadîslere anlayıcı ve yorumlayıcı bir bakış açısıyla yaklsşBn Hakîm et-Tirmizî. bu sahada iki önemli eser kaleme almıştır. Bunlar Nevâdiru'l-usûl fi ahâdîsu'r-resûl ve Kitâbu'l-menhiyyât'tır. Nevâdiru'l-usûl, Hakîm et-Tirmızî'nin tasavvufî görüşlerinin yansıdığı önemli bir hadîs şerhidir. Burada çevirisini sunduğumuz Kitâbu'l-menhiyyât ise, onun tasavvufi bazı görüşleriyle birlikte fıkıh nosyonunun da yansıdığı değerli bir çalışmadır. Her ikisinin ortak özelliği ise Hakîm et-Tirmizî'nin hadîsleri hikmet ve illet boyutuyla incelemesi ve Hz. Peygamber'in sözlerinin arkasında yatan sebepleri yakalamaya çalışmasıdır. Hakîm et-Tirmizî'den önce de hadîslerdeki hikmet ve illetlerin tesbltini araştıranlar olmakla beraber, bu tesbitlerin müstakil bir eserde toplanmadığını, çok dağınık olduğunu söylemek mümkündür. Ancak Kitâbu'l-menhiyyât adlı müstakil çalışmasıyla bu iş üzerinde yoğunlaşan ilk âlim Hakîm et-Tırmizî'dir.Kitâbu'l-menhiyyât'ta Hakîm et-Tırmizî, yüz yetmiş nehiy hadîsi dahil olmak üzere sekiz yüzden fazla hadîsi bir araya getirmiştir. Bu hadîsler, Hz. Peygamber'in mü'minlere yasak kıldığı hususlsn içermektedir. Hakîm et-Tirmizî. bu hadîsleri nefis bir şekilde yorumlamıştır. Bu durum, ancak onun ilminin genişliğine, batınî ve hikmet dolu manalar konusundaki derinliğine delâlet etmektedir.