Bakıllani ve İnsanın Fiilleri

Sâkıllânî, onuncu asrın ünlü Eş'arî kelâmcısı ve Mâlikî fakihidir. Tarihî kaynaklardan Basralı olduğu anlaşılmaktadır.Islâmî ilimlerin tamamen teşekkül ettiği, mezheplerin kökleştiği, İslâm felsefesi ve tasavvufunun gelişmeye yüz tuttuğu bir asrın zengin kültür ortamında yetişen Bâkıllânî pratik zekâsı, kuvvetli hafızası, derin vukufu, başarılı münazaraları, üstün hitabeti ve çok yönlü ilmî şahsiyetiyle tanınan bir âlimdir.Bâkıllânî'nin şahsiyetinde kelâmdık yönü ağır basar. Eş'arî'nin görüşlerini genel plânda benimsemiş ve temellendirmiş olmakla birlikte bazı konularda ondan farklı düşündüğü de olmuştur.Prof. Gölcük, Bâkıllânî'nin insanın fiilleri, biri Allah'a diğeri kendilerine ait olmak üzere iki ayrı kudretin tesiriyle yaratılır; İlâhî kudret fiilin aslını, kulun kudreti ise vasfını meydana getirir; bu şekilde fiilin iyi veya kötü oluşu kulun irade ve gücünün tesiriyle gerçekleşir şeklinde özetlenebilecek insanın fiilleri konusundaki görüşlerini kelâm ilmi açısından tahlil ediyor. «